
Mazut – czym jest, właściwości, zastosowanie
Mazut to pojęcie, które dla zdecydowanej większości z nas może brzmieć bardzo enigmatycznie. Tymczasem, pod tą tajemniczą nazwą kryje się po prostu olej opałowy. Jak się okazuje, posiada on liczne właściwości, ze względu na które znalazł dosyć duże zastosowanie w szeroko pojętym przemyśle energetycznym. Warto bliżej przyjrzeć się jego najważniejszym cechom charakterystycznym oraz dowiedzieć się, jakie rodzaje mazutu się wyróżnia.
Mazut – podstawowe informacje
Jak już zaznaczono na wstępie, mazut to nic innego jak ciężki olej opałowy. Nietrudno się zatem domyślić, że występuje on pod postacią tłustej cieczy. Jej kolor można określić co do zasady jako ciemnobrunatny. Niekiedy, olej ten przybiera jednak postać cieczy o niemalże czarnym zabarwieniu. Mazut to pozostałość po procesie destylowania ropy naftowej dosyć niskiego gatunku. Proces produkcji tego oleju opałowego ma miejsce w warunkach atmosferycznych, w temperaturze wahającej się pomiędzy 250 a 350 stopni Celsjusza. Jeżeli chodzi o gęstość mazutu, wynosi ona 890–960 kg/m³, natomiast wartość opałowa 41 500–45 000 kJ/kg. Mazut składa się przede wszystkim z wysokocząsteczkowych węglowodorów. Woda nie powinna natomiast przekraczać 1% zawartości.

Rodzaje mazutu
Wyróżnić można kilka rodzajów oleju opałowego zwanego mazutem. Jeden z nich określa się po prostu jako normalny. Charakterystyczne dla niego jest to, iż zawartość siarki w takim mazucie waha się w granicach od 1 do maksymalnie 2 procent. Mazut wysokosiarkowy może zaś zawierać od 2 do nawet 3,5 procent siarki. W mazucie niskosiarkowym, zawartość siarki nie przekracza zazwyczaj 1 procenta. Trzeba jednak mieć na uwadze to, że nie jest ona mniejsza niż 0,5 procenta. Jeżeli chodzi zaś o mazut bardzo niskosiarkowy, zawartość siarki w nim wynosi poniżej 0,5 procenta. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że jednym z najrzadziej eksportowanych rodzajów mazutu jest właśnie ten niskosiarkowy. Taki stan rzeczy powiązany jest między innymi z tym, że liczba zakładów, które go produkują nie jest obecnie zbyt duża. Poza tym, zdecydowana większość z nich znajduje się na terenie Federacji Rosyjskiej. Dostęp do niskosiarkowego mazutu może być zatem dosyć mocno utrudniony.
Właściwości mazutu
Dobrze byłoby nie tylko wiedzieć czym jest mazut, ale również znać właściwości tego oleju opałowego. Jak już zaznaczono wyżej, jest on tłustą cieczą o kolorze od ciemnego brązu do czerni. Gdy temperatura wzrasta, mazut staje się coraz rzadszy. Nietrudno zgadnąć, że zwiększeniu ulega wówczas jego objętość. Koniecznie trzeba uwzględnić to w trakcie jego transportowania. W przeciwnym bowiem razie, może dojść do bardzo niepożądanego wycieku, co skutkować będzie stratami, także tymi o charakterze finansowym. Jeżeli chodzi zaś o temperaturę zapłonu mazutu, przeważnie nie jest ona niższa niż 100 stopni Celsjusza. Nie jest to jednak regułą. Ze względu na wysoką temperaturę zapłonu mazutu, niezbędna jest duża ilość energii cieplnej. Warto mieć świadomość tego, że mazut może zastygnąć, jeżeli nie będzie odpowiednio i regularnie podgrzewany. Jeśli dojdzie do tego w zbiorniku, sytuację jak najbardziej będzie można określić mianem katastrofalnej. Aby nie dopuścić do zastygnięcia mazutu, trzeba inwestować w profesjonalne urządzenia podgrzewające oraz w ich konserwację. To zdecydowanie bardziej opłacalne niż dopuszczenie do ewentualnych strat podczas transportu tego oleju opałowego.

Jakie zastosowanie znalazł mazut?
Dobrze byłoby przyjrzeć się temu, jakie zastosowanie znalazł olej opałowy zwany mazutem. Otóż paliwo mazutowe jest wykorzystywane dosyć powszechnie w przemyśle energetycznym. Co ciekawe, bardzo często było ono wykorzystywane do ogrzewania domostw i budynków gospodarczych w dawnym Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Współcześnie raczej nie wykorzystuje się mazutu do ogrzewania domów, choć nadal może mieć to miejsce w niektórych krajach Dalekiego Wschodu. Dzisiaj mazut służy znacznie częściej jako paliwo. Wykorzystuje się go między innymi jako olej napędowy do rozruchu energetycznych kotłów parowych. Paliwo mazutowe znalazło również zastosowanie w piecach przemysłowych. Używa się go przede wszystkim wówczas, gdy produkowany jest gips. Mazut może zostać także wykorzystany w roli surowca do destylacji próżniowej. Dzięki temu procesowi możliwe staje się uzyskanie olejów smarnych, jak również smarów stałych. Przykładem jednego z takich smarów stałych może być chociażby powszechnie wykorzystywana wazelina. Mazut stanowi także surowiec do krakowania. Kraking pozwala na pozyskanie benzyn oraz olejów pędnych.
Co jeszcze warto mieć na uwadze?
Właściwości fizyczne mazutu przyczyniają się do tego, iż jego transport jest dosyć trudny. Wszystko ze względu na wspomnianą już wysoką lepkość paliwa mazutowego. Nietrudno się więc domyślić, że w trakcie transportowania mazutu trzeba przestrzegać szeregu rygorystycznych przepisów. Paliwo mazutowe jest jednak surowcem stosunkowo tanim. Z tego też względu, nie rezygnuje się z jego wykorzystywania w przemyśle energetycznym. Trzeba zdawać sobie także sprawę z tego, że dobry jakościowo mazut nie powinien zawierać więcej jak 0,5 procenta zanieczyszczeń. Co się stanie, jeżeli będzie ich więcej? Otóż przede wszystkim może dojść do zatkania dysz palników, jak również do poważnego zanieczyszczenia naszego środowiska naturalnego. Aby minimalizować jego degradację, konieczny jest montaż właściwie dobranych systemów filtracyjnych. Dobrze byłoby mieć także świadomość tego, że w 1 kilogramie mazutu nie powinno znajdować się więcej niż 150 mg pierwiastka o nazwie wanad. Wyższa jego zawartość może bowiem doprowadzać do obniżenia jakości elementów, z których składają się kotły.
Mazut, czyli ciemnobrunatna, oleista ciecz jest przykładem dosyć taniego paliwa. Nie dziwi więc fakt, że jest ona wykorzystywana do opalania kotłów parowych, pieców przemysłowych, jak również silników tłokowych. Poszczególne rodzaje mazutu charakteryzują się różną zawartością siarki. Ze względu na właściwości fizyczne, mazut jest dosyć trudny do transportowania. Trzeba stale uważać na to, aby nie przestał być płynny.